Metal Diş Telleri
Dişler üzerine, braket tutucular yapıştırılarak uygulanan, oldukça yaygın olarak kullanılan tedavi şeklidir. Metal ya da şeffaf diş telleri kullanılarak yapılır. Diş telleri hem çocuklarda hem de erişkinlerde kolaylıkla ve yaygın biçimde kullanılır. Metal diş telleri, uzun yıllardır güvenle ve pratik biçimde tedavi uygulamasında kullanılmaktadır.
Dişlerin üzerine ‘Direct bonding’ denen teknikle yapıştırılır ve aşırı kuvvetler uygulanmadığı sürece dişten kopmaz. Eski zamanlarda kullanılan kalın ve hacimli diş tellerinin yarattığı kötü görüntü, dayanıklı ve daha hassas işlenebilen materyallerin üretimi ile ortadan tamamen kalkmıştır. Bu sayede çok küçük hacimli, dişlerin üzerinde oldukça küçük yer kaplayan braketler üretilmiş ve metal diş telleri de çok kullanışlı hale gelmiştir.
Şeffaf Diş Telleri
Beyaz ya da şeffaf tel olarak da isimlendirilen estetik diş telleri, erişkin kişilerin ortodontik tedavi ihtiyacına cevap vermek üzere üretilmiştir. Eskiden plastik ya da kompozit malzemeden üretilen beyaz braketler, estetik olarak cam özelliğine sahip fakat çok yüksek kırılma direnci olan malzemelerden üretilmekte, bu şekilde oldukça etkin bir şekilde diş teli tedavisi yapılmasına imkan tanımaktadır. ‘Radiance braces’ olarak bilinen bu diş telleri dişler üzerine özel yapıştırıcılar kullanılarak yerleştirilirler ve tedavi boyunca çıkartılmazlar. Uyguladıkları sabit ve hafif kuvvet, ortodontik tedavi için en ideal kuvvettir ve etkinliği oldukça fazladır. Son yıllarda geliştirilen nano malzemeler bu alanda kullanılmakta ve sürtünme katsayıları çok düşük diş telleri üretilmektedir. Braketlerin içine yerleştirilen ve dişleri hareket ettiren ark tellerinin de beyaz kaplama olan çeşitleri üretilmiş ve estetik ihtiyaçlar tamamen karşılanmıştır. Bu gelişmeler, erişkin ortodontisinde adeta yeni bir çağ açmıştır.
Kapaklı Braketler
Diş telleri, braketlere, ligatür denen minik teller ya da elastik rondellerle bağlanır. Son zamanlarda, kapaklı braket denen ve sürgülü bir sistemle ark telini tutan braket modelleri üretilmiştir. Bu sistemlerin avantajı, tel ve braket arasındaki sürtünmenin az olması ve diş hareketinin daha hızlı olmasıdır. Kapaklı braketler her durumda şart değildir fakat bazı vakalarda gerçekten fark yaratmaktadır.
Şeffaf Plak
Erişkin kişilerde tedavi alternatifleri yaratılması amacıyla bilgisayar teknolojilerinin kullanılması, şeffaf plak tedavisinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Üç boyutlu dijital modelleme ve üretim, dişlerin konumlarının ve birbirleriyle ilişkilerinin daha kolay görülmesine ve tedavi planlamasına imkan tanımıştır. Bu tedavi için, önce dişlerin dijital ortamda modellemesi yapılır ve bu modelde tedavi hedefleri ortaya konur. İstenen diş hareketleri bilgisayar ortamında oluşturularak istenen sayıda şeffaf plak üretilir. Her bir şeffaf plak 2-3 hafta arasında kullanılır. Bu yöntemin en büyük avantajı, plakların istendiği zaman kullanan kişi tarafından çıkartılabilmesi ve kullanan tarafından hemen hemen hiç farkedilmemesidir. Plaklar dişlere takılıyken de dışarıdan görünmezler.
Lingual Ortodonti
Lingual ortodonti, basitçe anlatılacak olursa diş tellerinin dişlerin iç yüzeylerine takılmasıdır. Kullanılan teller, normal tedavide kullanılanlarla aynı değildir. Bu yöntemde dişler dijital olarak taranır ve diş telleri dişin yüzey morfolojisiyle uyumlu şekilde özel olarak üretilir. Lingual ortodontide diş telleri sabittir ve kişi tarafından çıkartılamazlar. Teller dişin iç tarafında olduğu için dışarıdan görülmesi mümkün değildir. Lingual ortodonti sayesinde erişkin kişilerin ortodontik tedavileri başarıyla yapılır.
Hareketli Apareyler
Damaklık olarak bilinen hareketli aygıtlar, genellikle çocukluk çağında kullanılan ve basit düzensizliklerin tedavisinde kullanılan tedavi şeklidir. En sık kullanılanı, çene darlıkları düzelten vidalı apareylerdir. Özellikle alt çenenin geride olduğu durumların düzeltilmesinde kullanılan ve fonksiyonel ortodontik tedavi de denen tedavi şeklinde de hareketli apareyler kullanılabilir.
Sabit Fonksiyonel Apareyler
İskeletsel çene bozukluklarında kullanılan diş telleri, hareketli ve sabit şekilde kullanılabilir. Sabit fonksiyonel aygıtlar, çocuklarda 11-12 yaşlarında kullanılır ve braketlerin üzerine takılır. Kişi tarafından çıkartılamayan bu aygıtlar, kooperasyon sorunu olan ve aparey takmayan çocuklarda oldukça kullanışlıdır. Bu aygıtlarla, özellikle alt çenenin geride olduğu ortopedik bozukluklar oldukça etkin şekilde tedavi edilmektedir.
Ağız Dışı Apareyler
Kullanılması çok azalmakla birlikte bazı durumlarda diş teli tedavisine, enseden, alın bölgesinden ya da çeneden destek alan ağız dışı aygıtların da eşlik etmesi gerekebilmektedir. Bu apareylerin avantajı, diş hareketlerini diğer dişlerden destek almadan gerçekleştirmesi, bu anlamda hem yan etkilerin minimuma inmesi, hem de oldukça hızlanmasıdır.
Mini Vidalar
Dişleri taşıyan alveol kemiğine konan minik vidalara TAD (Geçici destek aygıtı) denir. Bu vidalar, basit bir anestezi ile bir kaç dakikada yerleştirilir ve buradan destek alınarak dişlere istenen hareketler verilir. Herhangi bir rahatsızlık vermeyen bu vidalar, gerekli görüldüğü zaman, anestezi yapmaya gerek kalmadan kolaylıkla çıkartılabilirler.
Myofonksiyonel Terapi
Burun tıkanıklıklarına bağlı olarak uzun süre ağız solunumu yapılması, duruş bozukluklarına bağlı yanlış fonksiyonlar, parmak emme, yanlış yutkunma gibi fonksiyonel bozukluklar, hem iskeletsel, hem de dişsel bozukluklara sebep olabilir. Her sağlık sorununda olduğu gibi ortodonti tedavisinde de sebebi ortadan kaldırmak en önemli tedavi şartıdır. Hatalı fonksiyonların önlenmesi, çene kaslarının, nefes alma şeklinin ve çiğneme işlevinin düzeltilmesine myofonksiyonel terapi denir. Bu amaçla ortodonti uzmanı, dil ve yutkunma egzersizleri, yanak ve dili yönlendirecek çeşitli apareyler, nefes alma teknikleri gibi ihtiyaca yönelik tedavi planlaması yapar.